Nowelizacja ustawy Prawo Spółdzielcze
59. pos. Senatu RP w dniu 10 października 1991 roku
Senator Romaszewski odniósł się do art. 45 ustawy Prawo spółdzielcze i 25 punktu wnoszonych poprawek, gdzie sformułowana została generalna klauzula, że udział pracowników w radach nadzorczych spółdzielni nie może przekraczać 25% oraz do tego, że Komisja Rolnictwa uważa, iż pracownicy w ogóle nie mogą w radach nadzorczych spółdzielni uczestniczyć. Przywołując doświadczenia Biura Interwencji Senatu, poinformował o skargach, jakie napływają ze spółdzielni rolniczych: że nic się nie zmieniło, że gminna spółdzielnia i rada nadzorcza to prezes, zięć prezesa, szwagierka prezesa itd., że nomenklatura opanowała wieś. To jest problem społeczny. Robiliśmy w tej sprawie najrozmaitsze wysiłki - mówił Senator. Dwukrotnie był przesuwany termin przeprowadzenia wyborów w spółdzielniach - ze względu na małą aktywność, ze względu na niski poziom świadomości rolników. Ale sprawy właściwie nie drgnęły. W tym kontekście bardzo dobrze rozumiem konieczność wprowadzenia ograniczenia - żeby postawić wreszcie tamę tworzeniu się i istnieniu koterii na wsi, tworzeniu się grup mafijnych w oparciu o spółdzielnie. Ale kiedy formułujemy to generalnie sprawa przestaje być taka prosta.
Senator uświadomił to na przykładzie spółdzielni "Społem", w której pracownicy dokonali ogromnych zmian. Rozbili całą nomenklaturową "górę", która żyła ze spółdzielni i w tej chwili to oni mają w radzie nadzorczej około 40%. Są aktywnymi uczestnikami zarządzania spółdzielnią. Jeżeli teraz zostanie wprowadzony proponowany przepis, radę nadzorczą trzeba będzie zmienić. Można będzie podstawić dowolną ilość formalnych udziałowców, których nigdy sprawy spółdzielni nie interesowały, którzy nigdy się nią nie zajmowali, ale za to przyjdą na zebrania i nomenklaturowy zarząd będzie mógł spokojnie powrócić na swoje miejsca.
Takie uregulowanie jest, zdaniem Senatora, niesłuszne również dlatego, że ogranicza uprawnienia członka spółdzielni. Jest zasadne w przypadku rolnictwa, ale wobec tego może trzeba jasno powiedzieć, że dotyczy spółdzielni rolniczych. W innym przypadku można wylać dziecko z kąpielą, burząc to, co udało się zrobić w wielu spółdzielniach, które przeprowadziły demokratyczne wybory i żyją normalnym demokratycznym życiem.
Senator zaproponował, żeby odłożyć sprawę do czasu wypracowania formuły z Komisja Rolnictwa.
