Regulamin Z.N. dla uchwalania Konstytucji RP
Zgromadzenie Narodowe 2. kad. 2 września 1994 roku.
(2. kad. Z.N. pokrywała się z 3. kad. Senatu)
Senator Zbigniew Romaszewski zabierał głos w sprawie sposobu pracy Zgromadzenia Narodowego nad Konstytucją.
Zamieszczamy tu całość wystąpienia.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo!
Chciałbym zwrócić uwagę na pewien bardzo trudny problem, który przed nami stoi. Chciałbym, abyśmy go rozpatrywali bez emocji. Nie wiem w tej chwili, czy to jest możliwe do naprawienia w związku z pewnymi ustalonymi tradycjami, ale należy przynajmniej zasygnalizować, aby Wysoka Izba zdawała sobie z tego sprawę. Otóż jest to kwestia sposobu głosowania.
Wysoka Izbo!
Art. 12 stwierdza, że przyjęcie poprawek oraz uchwalenie konstytucji w drugim czytaniu następuje większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby członków Zgromadzenia. Wydaje się, że nie ma problemu, że jest rzeczą słuszną, ażeby konstytucja była przyjmowana większością 2/3 głosów, ponieważ jest to wyraz pewnego consensusu Wysokiej Izby co do projektu. Natomiast zupełnie inaczej wygląda sprawa przyjmowania poprawek większością 2/3 głosów ta sprawa musi budzić kontrowersje. Co z tego w gruncie rzeczy wynika? Wynika z tego, że istnieje pewne ciało w tym wypadku Komisja Konstytucyjna, która stoi ponad Zgromadzeniem Narodowym, bo Komisja Konstytucyjna, przedstawiając nam projekt, podejmuje, przedstawia pewne decyzje, pewne sformułowania, i ażeby Wysoka Izba mogła te sformułowania zmienić, do tego potrzeba aż 2/3 głosów, czyli owe decyzje zapadają gdzie indziej poza Wysoką Izbą. I może się zdarzyć, że do 2/3 zabraknie powiedzmy 2 głosów, czyli właściwie wola Wysokiej Izby jest zupełnie jasna i oczywista, niemniej jednak przechodzi zapis zawarty w projekcie konstytucji przedstawionym przez komisję. Jest to bardzo poważny problem. Zdaję sobie sprawę z tego, że zbyt łatwe przyjmowanie poprawek może prowadzić do naruszenia sensu, spójności i całej konstrukcji konstytucji. Niemniej myślę, że tak wysoko ustalony pułap stwarza właśnie ten problem, o którym przed chwilą mówiłem, a na dodatek, Wysoka Izbo, nie sprzyja budowaniu consensusu. Bo wyobraźmy sobie, że są dwie poprawki popierane przez prawie 2/3 Zgromadzenia i one nie przechodzą. I tu pojawia się problem. Tak więc zasady te zostały przyjęte trochę automatycznie, ponieważ wynikało to z poprzednich regulaminów, ale wspomniany problem istnieje i właśnie chciałem go Wysokiej Izbie zasygnalizować.
Dziękuję bardzo.
